تولید بذر مصنوعی در هیبریدهای آفتابگردان (helianthus annuus l.)

آفتابگردان helianthus annuus l.)) یکی از مهم ترین گیاهان روغنی به شمار می آید. در دو دهه گذشته روش های مختلفی شامل اندام زایی و جنین زایی سوماتیکی برای باززایی آفتابگردان به کار گرفته شده است. در پژوهش حاضر، توانایی تولید جنین های سوماتیکی از جنین های نابالغ، تأثیر ترکیب محیط روی تکثیر شاخه های جانبی از قطعات میانگره گیاهچه های کشت بافتی دو هیبرید پرمحصول ایرانی آفتابگردان و تولید بذر مصنوعی از این دو ریزنمونه مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایشات در آزمایشگاه کشت بافت مرکز تحقیقات کشاورزی کرمانشاه به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار اجرا شد. جنین های سوماتیکی در دو هیبرید به صورت مستقیم در محیط حاوی mg/l ba 2 و mg/l naa 0/25 به تعداد بیش تر و با سرعت بیش تر ظاهر شدند. افزایش غلظت هورمون ها در محیط سبب تشکیل کالوس، گل دهی و شیشه ای شدن قطعات میانگره شده و تکثیر شاخه های جانبی در هیبریدآذرگل در محیط حاوی mg/l ba 0/5 و در هیبرید فرخ در محیط فاقد تنظیم کننده های رشد نسبت به سایر ترکیبات محیطی تعداد شاخه های جانبی بیش تری ایجاد کرد. جنین های سوماتیکی و نوک شاخه ها با استفاده از آلژینات سدیم سه درصد و کلرید کلسیم 100 میلی مولار کپسوله شدند. کاربرد مواد غذایی و تنظیم کننده های رشد موجب بهبود رشد ریزنمونه های کپسوله گردید و با افزایش مدت زمان نگهداری بذرهای مصنوعی در دمایc 4 جوانه زنی و رشد گیاهچه ها در تمام ریزنمونه ها کاهش پیدا کرد که این کاهش در ریزنمونه های کپسوله نشده بیش تر بود. باززایی بذرهای مصنوعی در شرایط بیرون شیشه ای به شدت تحت تأثیر حضور مواد غذایی در ماتریکس آلژینات قرار گرفت. بین ریزنمونه های به کاربرده شده جهت تولید بذر مصنوعی، اختلاف چندانی مشاهده نشد بنابراین تولید بذر مصنوعی از طریق ریزنمونه های رویشی می تواند در تناوب با استفاده از جنین های سوماتیکی جهت تولید بذر مصنوعی در آفتابگردان قرار گیرد.